Cung về yếu tố sản xuất

Cầu về các yếu tố sản xuất xuất phát từ nhu cầu đầu vào của các doanh nghiệp.

Cung về yếu tố sản xuất xuất phát từ những người sở hữu chúng:

• Người lao động cung ứng dịch vụ lao động
• Người sở hữu đất cung ứng dịch vụ cho thuê đất
• Người cung ứng các nguyên vật liệu sản xuất (sắt, thép, vải, …)

Từ ví dụ, ta rút ra được cung về yếu tố sản xuất không phải là vốn hiện vật (1 máy hay 100 máy), mà là dịch vụ cung ứng do vốn hiện vật mang lại trong một khoảng thời gian nào đó.

Vì vậy, khi nói giá các yếu tố sản xuất, thường ngầm hiểu là giá thuê. Ví dụ, tiền lương của 1 giờ lao động không gọi là “giá lao động” mà nó chỉ là “giá thuê” 1 giờ dịch vụ lao động.

Tối ưu hoá cung về yếu tố sản xuất

Cũng giống như cầu về các yếu tố sản xuất, để tối ưu hoá cung các yếu tố sản xuất, thì tại đơn vị cuối cùng được cung ứng, lợi ích biên và chi phí biên cung ứng là bằng nhau.

Thời gian ảnh hưởng đến cung về yếu tố sản xuất

Trong dài hạn, người sở hữu các yếu tố có thời gian dài hơn để phản ứng với những thay đổi của điều kiện thị trường, cung các yếu tố thường co giãn mạnh hơn so với cung ngắn hạn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến cung về yếu tố sản xuất

• Sự giàu có: làm giảm nguồn cung của thị trường (người giàu có xó xu hướng muốn nhiều thời gian nghỉ ngơi, sở hữu nhiều đất,…)
• Tập quán xã hội và quy định của pháp luật: Một số nước, phụ nữ bị ngăn cấm không được tham gia vào thị trường lao động,…
• Đầu tư và tiết kiệm xã hội: Vốn hiện vật, lao động có tay nghề được đầu tư và tích luỹ qua từng năm, giúp tăng nguồn cung.
• Dân số: quy mô dân số, di cư, nhập cư ảnh hưởng lớn đến nguồn cung về lao động trên thị trường

Cân bằng cung về yếu tố sản xuất và cầu về yếu tố sản xuất trên thị trường cạnh tranh

Cũng giống như cung cầu thị trường, giả sử thị trường về một yếu tố sản xuất có đường cầu thị trường là D1 và đường cung thị trường là S1, trạng thái cân bằng là E. Khi nhu cầu lao động tăng lên, khiến giá thuê tăng cao thành w2. Ngược lại cũng vậy.

Ví dụ: Ngành xây dựng

Khi nhu cầu mua nhà tăng do thu nhập tăng lên làm cho giá nhà tăng mạnh. Khi nhu cầu tăng, đường cầu về lao động trong ngành tăng, khiến cho giá thuê ngày càng đắt đỏ.

Trong dài hạn, khả năng điều chỉnh các quyết định cung ứng trên thị trường yếu tố sản xuất thường dễ thực hiện hơn so với trong ngắn hạn. 

Tiền thuê yếu tố tối thiểu và tiền thuê kinh tế

Tiền thuê yếu tố tối thiểu

• Là mức thấp nhất phải trả để thu hút một người lao động tham gia làm việc

Ví dụ:

+ Một diễn viên yêu nghề có thể “theo nghề” với mức lương bằng 0, tiền thuê tối thiểu để lôi cuốn người diễn viên này vào nghề là bằng 0.

+ Diễn viên khác với những kinh nghiệm, phải có mức tiền thuê tối thiểu phải cao hơn (W1)

=> Để thu hút càng nhiều “đơn vị lao động diễn viên” hơn, các công ty quảng cáo phải tăng mức tiền thuê tối thiểu.

Điểm cân bằng trên thị trường cung về yếu tố sản xuất

Giả sử tại điểm cân bằng E, mức tiền thuê cân bằng là W*, tức là:

• Ở mức W*, diễn viên cuối cùng chấp nhận tham gia vào ngành.

• W* cũng là giá trị sản phẩm biên (giá trị họ đem lại cho doanh nghiệp quảng cáo).

• Số lượng diễn viên được thuê là L*.

Tất cả diễn viên được thuê trong thị trường đều nhận cùng một mức W*.

Tiền thuê kinh tế

Là phần “lợi ích thêm” mà người lao động nhận được do thị trường trả cao hơn mức họ sẵn sàng chấp nhận

Tiền thuê kinh tế = Tổng tiền thực tế trả – Tổng tiền tối thiểu cần trả

Giả sử ta biết mức tiền tối thiểu của từng diễn viên:

• Tổng số tiền tối thiểu cần trả để thu hút L* diễn viên chính là diện tích tam giác AEL*.
  → Đây là chi phí thấp nhất để có được số lượng diễn viên nói trên.

Nhưng thực tế:

• Tất cả diễn viên đều được trả mức W*, nên tổng chi phí thực phải trả là hình chữ nhật OW*EL*.

Phần chênh lệch giữa tổng chi phí thực tế và tổng tiền tối thiểu:

Diện tích hình thang AOW*E chính là tổng tiền thuê kinh tế mà các diễn viên nhận được.
Đây là khoản thu nhập vượt trội, hoặc “tiền lời thêm” của họ trên thị trường.

Ý nghĩa của sự phân biệt mức tiền thuê tối thiểu và tiền thuê kinh tế

• Khi đường cung kém co giãn (dốc đứng)
• Nhu cầu thị trường nâng cao, mức tiền thuê cân bằng nâng cao
• Nhu cầu thị trường giảm.
• Phần bị giảm chủ yếu là tiền thuê kinh tế.
• Có lúc chỉ cần doanh nghiệp trả được tiền thuê tối thiểu