Thị trường đất đai và các tài nguyên thiên nhiên khác

Trong kinh tế, đất đai là yếu tố sản xuất quan trọng, gắn bó lâu dài trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp. Đối với thị trường đất đai, ta phân hai loại giống như thị trường vốn hiện vật. Thị trường dịch vụ đất đai và thị trường tài sản đất đai.

Thị trường dịch vụ đất đai

Là thị trường thuê và cho thuê đất đai. Giá cả là tiền thuê hoặc cho thuê đất được tính trên đơn vị đất (đơn vị thời gian cho thuê hoặc thuê).

Thị trường tài sản đất đai

Đối tượng giao dịch là bản thân đất đai với tư cách là một tài sản. Giá cả là tiền mua bán đứt tài sản đất.

Cung về thị trường đất đai cho thuê

Vì đất đai không do con người tạo nên, dù có tăng thêm do lấn biển hoặc phá rừng, nhưng với dân số và diện tích bề mặt trái đất hiện nay, việc mở rộng này không đáng kể. Như vậy, dù tiền thuê đất có tăng, lượng cung về đất đai cho thuê xét trong toàn bộ nền kinh tế gần như là một đại lượng không thay đổi. => Có thể xem đường cung về thị trường đất đai là một đường thẳng đứng.

Cầu về thuê đất đai

Là những người coi đất đai là yếu tố đầu vào để phục vụ quá trình sản xuất.

Cầu về thị trường đất đai có sự thay đổi khi:

+ Khối lượng các yếu tố sản xuất khác phối hợp với đất đai. Ví dụ: mỗi đơn vị diện tích đất được sử dụng nhiều lao động, sản phẩm biên của đất đai tăng, cầu về đất cũng tăng.

+ Trình độ công nghệ. Tiến bộ công nghệ cũng dẫn đến sự gia tăng trong nhu cầu về thuê đất

+ Giá cả, doanh thu biên sản phẩm đầu ra. Ví dụ: Nếu đầu ra của đất đai giảm, MRP (doanh thu sản phẩm biên) giảm, cầu về dịch vụ đất đai giảm.

Cung – cầu xác định tiền thuê thị trường đất đai

Do nguồn cung về thị trường đất đai là cố định, khi nhu cầu về dịch vụ đất đai tăng, giá thuê thường tăng nhanh.

Khi nguồn cung là cố định, cầu thay đổi thì sự thay đổi giá là cách duy nhất để tái lập trạng thái cân bằng cung, cầu.

Thuế đất và các tài nguyên khan hiếm khác

Khi nguồn cung là cố định, Chính phủ đánh thuế vào hàng hoá giao dịch trên thị trường không làm thay đổi trạng thái cân bằng thị trường.

Thuế không ảnh hưởng đến cầu của người tiêu dùng

Vì nguồn cung là cố định, nên gánh nặng thuế rơi toàn bộ vào những người sở hữu đất. Nếu T là mức thuế, người sản xuất nhận được chỉ còn là (P₁ – T).

Tổng số thuế mà chính phủ thu được cũng chính là tổng số mất mát trong doanh thu bán hàng của người sản xuất.

Phân bổ đất đai cho những mục tiêu sử dụng khác nhau

Thị trường đất đai được sử dụng cho nhiều ngành khác nhau, hầu hết mọi ngành sản xuất đều cần đến đất đai.

Cân bằng thị trường đất đai trong ngắn hạn và dài hạn, giả sử có 2 ngành sử dụng đất đai: nông nghiệp và xây dựng nhà cửa. Như cung cầu thị trường kinh tế, trong ngắn hạn và dài hạn, chúng có cơ chế tự điều chỉnh giá cân bằng. Nhu cầu của một trong 2 ngành tăng lên thì ngành còn lại sẽ giảm đi và ngược lại.